Μια πολύ παλιά ιστορία που ξεκινάει από την Αυλίδα, κάνει ένα μεγάλο ταξίδι και καταλήγει στη Λούτσα. 
Η ιστορία μας αρχίζει με τους Αχαιούς, όταν κινήσαν να πάνε στην Τροία, προκειμένου να φέρουν πίσω την Ελένη που ο Πάρης έκλεψε από το παλάτι του Μενέλαου. Αρχηγός των Αχαιών ο Αγαμέμνωνας, ο αδερφός του Μενέλαου. Κόλλησαν όμως οι Αχαιοί στην Αυλίδα αρκετό καιρό, αφού ο αέρας δεν βοηθούσε για να σαλπάρουν. Για την άπνοια αυτή που τους κρατούσε κολλημένους, οι Αχαιοί απευθύνθηκαν στον μάντη Κάλχα, που ήταν ο κορυφαίος της εποχής στην ερμηνεία οιωνών.
Ο Κάλχας λοιπόν τους λέει πως η άπνοια προκαλείται από την θεά Άρτεμη επειδή ο Αγαμέμνωνας σκότωσε κυνηγώντας στην Αυλίδα, το Ιερό της ελάφι. Τους λέει ακόμα, πως για να περάσουν τα νεύρα της θεάς, πρέπει ο Αγαμέμνωνας να φέρει την κόρη του της Ιφιγένεια στην Αυλίδα και να την θυσιάσει στη θεά.
Τι να κάνει ο έρμος ο Αγαμέμνωνας, λέει ψέματα πως πρόκειται να την παντρέψει με τον Αχιλλέα και τη φέρνει στην Αυλίδα. Αφού γίνονται διάφορα, φτάνει η ώρα της θυσίας και εκείνη τη στιγμή που το μαχαίρι είναι έτοιμα να σφάξει την Ιφιγένεια, η θεά Άρτεμις την παίρνει από το βωμό και την αντικαθιστά με κάποιο ζώο. Ο αέρας φύσηξε, οι Αχαιοί έφυγαν και έγιναν όσα έγιναν κατά τον τρωικό πόλεμο.
Που πήγε όμως η Ιφιγένεια; Η Θεά Άρτεμις την πήγε στον Ναό της στην Ταυρίδα. Αυτή η Ταυρίδα από τα αρχαία χρόνια ήταν πρωταγωνιστής των γεγονότων… Η Κριμαία ήταν η αρχαία Ταυρίδα.
Κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου, που ο Αγαμέμνωνας έλειπε, η Κλυταιμνήστρα η γυναίκα του και μητέρα της Ιφιγένειας, του Ορέστη και την Ηλέκτρας, τα φτιάχνει με τον Αίγισθο και καταριέται τον Αγαμέμνονα που την κορόιδεψε και της στέρησε την κόρη. Όταν μετά από μεγάλη ταλαιπωρία ο Αγαμέμνωνας επιστρέφει, αυτή, καθοδηγεί τον Αίγισθο να τον σκοτώσει, πράγμα που γίνεται.
Ο Ορέστης που έχει μεγαλώσει αλλού, αλλά αν σας πω γιατί εγώ θα γράφω ώρες και εσείς δεν θα το διαβάσετε, ορκίζεται να πάρει εκδίκηση και να σκοτώσει τον Αίγισθο. Πάνω στη δολοφονία του Αίγισθου σκοτώνει και την Κλυταιμνήστρα, τη μάνα του, που προσπάθησε να υπερασπιστεί τον εραστή της.
Οι Ερινύες όμως είναι αμείλικτες… Κυνηγούν τον Ορέστη διαρκώς, παρά τις πολλές προσπάθειες εξαγνισμού που έχει κάνει για τη μητροκτονία. Στο μαντείο των Δελφών του λένε πως ο μοναδικός τρόπος να απαλλαγεί από τις Ερινύες είναι να πάει στην Ταυρίδα, να πάρει το ξόανο της Θεάς Αρτέμιδος και να το φέρει στην Ελλάδα στις Ἁλές Ἀραφηνίδες (Λούτσα – Ραφήνα).
Ξεκινάει ο Ορέστης, μαζί με τον φίλο του Πυλάδη για την Ταυρίδα. Συλλαμβάνονται όμως και είναι έτοιμοι για θυσία. Πριν τη θυσία, τους πάνε για εξαγνισμό στην Ιέρεια του Ναού, που όπως προείπαμε είναι η αδερφή του η Ιφιγένεια. Μαζί και με τη βοήθεια της Θεάς Αθηνάς το σκάνε παίρνοντας και το ξόανο της Θεάς Αρτέμιδας…
Κι όταν φτάσεις στη θεόκτιστη Αθήνα, είναι ένας τόπος ιερός στης Αττικής την άκρη, αντικριστός με τα ξερά τα βράχια της Καρύστου, που ο δικός μου ο λαός Αλάς τον ονομάζει.
Εκεί ένα ναό να χτίσεις, και να βάλεις το ουράνιο άγαλμα, που με το όνομά του θα θυμίζει τη γη την Τουρκική, μα τα βάσανά σου, τα όσα τράβηξες περιπολώντας πάνω κάτω στην Ελλάδα έτσι καθώς σε κένταγαν οι Ερινύες.
Και οι θνητοί από δώ κι εμπρός την Άρτεμη ετούτη στους ύμνους τους θα ονομάζουν Ταυροπόλο.
Και να ορίσεις και το έθιμο αυτό να έχουν: Όταν θα έχουν πανηγύρι στο ναό της, αντιπροσφέροντας για τη σφαγή που έχεις γλιτώσει, ο ιερέας μ’ ένα ξίφος ν’ απαλοχαράζει λαιμό αντρός, λίγο αίμα να πετιέται, για να ‘χει έτσι η θέα τις πρέπουσες τιμές της.
Ο Κάλχας λοιπόν τους λέει πως η άπνοια προκαλείται από την θεά Άρτεμη επειδή ο Αγαμέμνωνας σκότωσε κυνηγώντας στην Αυλίδα, το Ιερό της ελάφι. Τους λέει ακόμα, πως για να περάσουν τα νεύρα της θεάς, πρέπει ο Αγαμέμνωνας να φέρει την κόρη του της Ιφιγένεια στην Αυλίδα και να την θυσιάσει στη θεά.
Τι να κάνει ο έρμος ο Αγαμέμνωνας, λέει ψέματα πως πρόκειται να την παντρέψει με τον Αχιλλέα και τη φέρνει στην Αυλίδα. Αφού γίνονται διάφορα, φτάνει η ώρα της θυσίας και εκείνη τη στιγμή που το μαχαίρι είναι έτοιμα να σφάξει την Ιφιγένεια, η θεά Άρτεμις την παίρνει από το βωμό και την αντικαθιστά με κάποιο ζώο. Ο αέρας φύσηξε, οι Αχαιοί έφυγαν και έγιναν όσα έγιναν κατά τον τρωικό πόλεμο.
Που πήγε όμως η Ιφιγένεια; Η Θεά Άρτεμις την πήγε στον Ναό της στην Ταυρίδα. Αυτή η Ταυρίδα από τα αρχαία χρόνια ήταν πρωταγωνιστής των γεγονότων… Η Κριμαία ήταν η αρχαία Ταυρίδα.
Εκεί την έκανε Ιέρεια στον Ναό της, στον οποίο υπήρχε το περίφημο ξόανο της Θεάς. Ξύλινο άγαλμα δηλαδή. Φαίνεται πως οι πρόγονοί μας ενώ στο μάρμαρο ήταν εξαιρετικοί, με το ξύλο δεν τα πήγαιναν καλά, γι’ αυτό και η λέξη ξόανο έφτασε ως εμάς με την έννοια του άσχημου. Ιέρεια με καθήκον να εξαγνίζει τους ανθρώπους πριν τους θυσιάσουν.
Κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου, που ο Αγαμέμνωνας έλειπε, η Κλυταιμνήστρα η γυναίκα του και μητέρα της Ιφιγένειας, του Ορέστη και την Ηλέκτρας, τα φτιάχνει με τον Αίγισθο και καταριέται τον Αγαμέμνονα που την κορόιδεψε και της στέρησε την κόρη. Όταν μετά από μεγάλη ταλαιπωρία ο Αγαμέμνωνας επιστρέφει, αυτή, καθοδηγεί τον Αίγισθο να τον σκοτώσει, πράγμα που γίνεται.
Ο Ορέστης που έχει μεγαλώσει αλλού, αλλά αν σας πω γιατί εγώ θα γράφω ώρες και εσείς δεν θα το διαβάσετε, ορκίζεται να πάρει εκδίκηση και να σκοτώσει τον Αίγισθο. Πάνω στη δολοφονία του Αίγισθου σκοτώνει και την Κλυταιμνήστρα, τη μάνα του, που προσπάθησε να υπερασπιστεί τον εραστή της.
Ξεκινάει ο Ορέστης, μαζί με τον φίλο του Πυλάδη για την Ταυρίδα. Συλλαμβάνονται όμως και είναι έτοιμοι για θυσία. Πριν τη θυσία, τους πάνε για εξαγνισμό στην Ιέρεια του Ναού, που όπως προείπαμε είναι η αδερφή του η Ιφιγένεια. Μαζί και με τη βοήθεια της Θεάς Αθηνάς το σκάνε παίρνοντας και το ξόανο της Θεάς Αρτέμιδας…
Εκεί ένα ναό να χτίσεις, και να βάλεις το ουράνιο άγαλμα, που με το όνομά του θα θυμίζει τη γη την Τουρκική, μα τα βάσανά σου, τα όσα τράβηξες περιπολώντας πάνω κάτω στην Ελλάδα έτσι καθώς σε κένταγαν οι Ερινύες.
Και οι θνητοί από δώ κι εμπρός την Άρτεμη ετούτη στους ύμνους τους θα ονομάζουν Ταυροπόλο.
Και να ορίσεις και το έθιμο αυτό να έχουν: Όταν θα έχουν πανηγύρι στο ναό της, αντιπροσφέροντας για τη σφαγή που έχεις γλιτώσει, ο ιερέας μ’ ένα ξίφος ν’ απαλοχαράζει λαιμό αντρός, λίγο αίμα να πετιέται, για να ‘χει έτσι η θέα τις πρέπουσες τιμές της.
Ιφιγένεια εν Ταύροις
Έτσι φτιάχτηκε ο Ναός της Ταυροπόλου Αρτέμιδος στην Αρτέμιδα, πάνω στην παραλία και κάθε χρόνο εκεί γίνονταν διονυσιακού τύπου τελετές (κρασί & XXX…).
Η δε Ιφιγένεια έγινε ξανά Ιέρεια της Αρτέμιδος, αλλά όχι στον ναό αυτόν που έφτιαξε ο αδερφός της. Στον άλλον που είχε η θεά, δίπλα, στη Βραυρώνα, όπου και ο τάφος της.
Ο ναός της Ταυροπόλου Αρτέμιδος εντοπίστηκε το 1925, ακριβώς δίπλα στη θάλασσα και ερευνήθηκε συστηματικά κατά τα έτη 1956 και 1957 από την Αρχαιολογική Εταιρεία.
Σώζεται μόνο το θεμέλιο του ναού από πωρόλιθο, ο οποίος ήταν δωρικός περίπτερος. Ο σηκός διαιρείται σε ένα μεγάλο ανατολικό τμήμα και σε ένα μικρότερο δυτικό, το οποίο έχει ερμηνευτεί ως άδυτο. Η κατασκευή του ναού, στον οποίο ανήκουν τα ορατά σήμερα θεμέλια, χρονολογείται στα τέλη του 5ου αι. π.Χ.
Το ιερό της Ταυροπόλου αποτελούσε το σημαντικότερο χώρο λατρείας και το κέντρο του αρχαίου αττικού δήμου των Αλών Αραφηνίδων. Η λειτουργία του ιερού τεκμηριώνεται από τον 7ο π.Χ. αι έως και τον 1ο μ.Χ. αι., όπως μαρτυρούν τα αναθηματικού χαρακτήρα ευρήματα, αλλά και χρηστικά και μαγειρικά αγγεία που δείχνουν την τέλεση συνεστιάσεων στα πλαίσια της λατρείας .
Στον χώρο του ιερού έχουν εντοπισθεί δύο πρόπυλα (ανατολικό και δυτικό), χαλικόστρωτος δρόμος και βάθρα αναθημάτων. Σε απόσταση 200μ νοτίως του ναού της Ταυροπόλου Αρτέμιδος αποκαλύφθηκε ένας μικρός ναός με αποθέτη με πλήθος αφιερωμάτων που χρονολογούνται από τους γεωμετρικούς μέχρι και τους κλασικούς χρόνους.
Τα ευρήματα από το ιερό της Αρτέμιδος Ταυροπόλου και το μικρό ιερό εκτίθενται και φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας.
Έτσι φτιάχτηκε ο Ναός της Ταυροπόλου Αρτέμιδος στην Αρτέμιδα, πάνω στην παραλία και κάθε χρόνο εκεί γίνονταν διονυσιακού τύπου τελετές (κρασί & XXX…).
Η δε Ιφιγένεια έγινε ξανά Ιέρεια της Αρτέμιδος, αλλά όχι στον ναό αυτόν που έφτιαξε ο αδερφός της. Στον άλλον που είχε η θεά, δίπλα, στη Βραυρώνα, όπου και ο τάφος της.
Σώζεται μόνο το θεμέλιο του ναού από πωρόλιθο, ο οποίος ήταν δωρικός περίπτερος. Ο σηκός διαιρείται σε ένα μεγάλο ανατολικό τμήμα και σε ένα μικρότερο δυτικό, το οποίο έχει ερμηνευτεί ως άδυτο. Η κατασκευή του ναού, στον οποίο ανήκουν τα ορατά σήμερα θεμέλια, χρονολογείται στα τέλη του 5ου αι. π.Χ.
Το ιερό της Ταυροπόλου αποτελούσε το σημαντικότερο χώρο λατρείας και το κέντρο του αρχαίου αττικού δήμου των Αλών Αραφηνίδων. Η λειτουργία του ιερού τεκμηριώνεται από τον 7ο π.Χ. αι έως και τον 1ο μ.Χ. αι., όπως μαρτυρούν τα αναθηματικού χαρακτήρα ευρήματα, αλλά και χρηστικά και μαγειρικά αγγεία που δείχνουν την τέλεση συνεστιάσεων στα πλαίσια της λατρείας .
Στον χώρο του ιερού έχουν εντοπισθεί δύο πρόπυλα (ανατολικό και δυτικό), χαλικόστρωτος δρόμος και βάθρα αναθημάτων. Σε απόσταση 200μ νοτίως του ναού της Ταυροπόλου Αρτέμιδος αποκαλύφθηκε ένας μικρός ναός με αποθέτη με πλήθος αφιερωμάτων που χρονολογούνται από τους γεωμετρικούς μέχρι και τους κλασικούς χρόνους.
Τα ευρήματα από το ιερό της Αρτέμιδος Ταυροπόλου και το μικρό ιερό εκτίθενται και φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας.