Βόρεια του Γραμματικού, από το 1880 μέχρι περίπου το 1920 λειτουργούσαν τα Ιταλικής κατασκευής, αλλά Ελληνικών συμφερόντων, μεταλλεία σιδήρου. Από τα ορύγματα, το μετάλλευμα με τραινάκι μεταφερόταν μέχρι τις ακτές Λιμνιώνα, Σεσίου και Ραμνούντας, για να φορτωθεί σε πλοία.
Αν και στα περισσότερα sites αναφέρονται και οι τρεις τοποθεσίες, πιστεύω πως το να υπάρχουν εγκαταστάσεις μεταφόρτωσης σε τρεις τόσο κοντινές τοποθεσίες θα ήταν άσκοπο κόστος. Έτσι, νομίζω πως μόνο στον Λιμνιώνα του Γραμματικού υπήρχε τέτοια εγκατάσταση.
Στο video ότι έχει απομείνει από την πέτρινη στοά του βαγονέτου και τις πέτρινες βάσεις της γέφυρας μεταφόρτωσης μέσα στη θάλασσα.
Τα μεταλλεία βρίσκονταν βόρεια του Γραμματικού στη σημερινή θέση "Αφανή Ορύγματα". "Αφανή", σκέτο, τα λένε οι ντόπιοι από την ταμπέλα που προειδοποιεί για τον κίνδυνο των αφανών ορυγμάτων.
Από το σημείο αυτό και από βάθος έως και 100 μέτρων ο σίδηρος έβγαινε στην επιφάνεια και στη συνέχεια με τραινάκι τύπου Decauvill πήγαινε στην παραλία για φόρτωμα.
Η Decauville - Ντεκοβίλ, ήταν μια κατασκευαστική εταιρεία που ιδρύθηκε από τον Paul Decauville (1846–1922), έναν Γάλλο πρωτοπόρο στους βιομηχανικούς σιδηροδρόμους. Η κύρια καινοτομία του Decauville ήταν η χρήση έτοιμων τμημάτων ελαφριάς, στενής τροχιάς που στερεώνονταν σε χαλύβδινους στρωτήρες. Αυτού του τύπου η γραμμή ήταν φορητή και μπορούσε να αποσυναρμολογηθεί και να μεταφερθεί πολύ εύκολα. Επρόκειτο με απλά λόγια για μικρό τραινάκι που φτιαχνόταν εύκολα (η γραμμή). Τέτοιου τύπου τραινάκι έχει χρησιμοποιηθεί και στα λιγνιτωρυχεία της χώρας. Ήταν ιδανικό για ορυχεία.
Μετά την παύση λειτουργίας των μεταλλείων του Γραμματικού, με το τραινάκι αυτό σώθηκε κόσμος κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Η απόσταση (σε ευθεία γραμμή) από τα μεταλλεία μέχρι τη γέφυρα είναι 5,5 χλμ. Δεν γνωρίζω αν διασώζεται κάτι ακόμα σ' αυτά τα 5,5 χιλιόμετρα. Η τελευταία μαρτυρία για τη λειτουργία των μεταλλείων είναι το 1914. Βρέθηκε χάραγμα εργάτη μέσα σε στοά, με αυτή την ημερομηνία. Είναι πιθανό όμως να λειτουργούσαν κατά διαστήματα μέχρι το 1930. Ήταν ιδιοκτησίας της οικογένειας Σούτσου. Η οικογένεια Σούτσου (Σούτζου) είναι παλιά φαναριώτικη οικογένεια, μέλη της οποίας διακρίθηκαν στην διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ως ηγεμόνες στη Μολδοβλαχία και στην Ελλάδα ως διπλωματικοί υπάλληλοι, επιστήμονες, στρατιωτικοί και ποιητές. Ερείπια της βίλας Σούτσου, απ' όπου διοικούσε τα μεταλλεία, υπάρχουν στο Γραμματικό.
Στο χώρο που γινόταν η μεταφόρτωση, εντύπωση κάνει το χρώμα της σκουριάς που έχει πάρει το χώμα και που μετά από τόσα χρόνια δεν έχει φύγει.
Τέλος, επειδή κάπου διάβασα πως η διαδρομή από το σημείο που αφήνεις την άσφαλτο, είναι εύκολη, σας έχω videάκι της. Καθόλου εύκολη δεν είναι σε κάποια σημεία και να μην το δοκιμάσετε εάν δεν έχετε 4Χ4.