Η ευρύτερη περιοχή της Κωπαΐδας (Ακραίφνιο, Κάστρο, Κόκκινο, Ορχομενός, Αλίαρτος) είναι μια περιοχή πλούσια σε ιστορία και ευρήματα. Για την ακρίβεια είναι εντυπωσιακά πλούσια, αφού έχει κατοικηθεί από τα προϊστορικά χρόνια. 
Από την Εθνική οδό Αθηνών Λαμίας, στην έξοδο Ακραίφνιο, υπάρχει δρόμος που οδηγεί στην Αλίαρτο. Πηγαίνοντας προς Αλίαρτο από τη μια πλευρά έχουμε την αποξηραμένη Κωπαΐδα, και από την άλλη ένα βράχο με δεκάδες σπηλιές. Πρόκειται για φυσικά ανοίγματα στο βράχο που χρησιμοποιήθηκαν κατά την πρώτη αποξήρανση της Κωπαϊδας από τους Μινύες κατά τον 13ο αιώνα π.Χ. Οι λεγόμενες καταβόθρες. Τρία σπήλαια εξ' αυτών, φιλοξενούν εκκλησάκια.
Ο Άγιος Νικόλαος Νέος είναι το πιο εύκολα προσβάσιμο. Κατά τα φαινόμενα (δείτε video) πρόκειται για εκκλησάκι που φτιάχτηκε στην είσοδο του σπηλαίου. Σήμερα σώζεται μόνο τμήμα της τοιχοποιίας με τοιχογραφίες του 17ου αιώνα.
Με δεδομένο πως ο Αγιος Νικόλαος Νέος έδρασε αρκετούς αιώνες αργότερα, συμπεραίνω πως το εκκλησάκι αρχικά ήταν αφιερωμένο σε άλλον Άγιο. Δυστυχώς δεν κατάφερα να βρω κάτι παραπάνω...
