Αι Αφίδναι ή Άφιδνα υπήρξαν μία από τις δώδεκα αρχαιότερες πόλεις της Αττικής του μυθικού βασιλιά Κέκροπα, τις οποίες τελικά συνένωσε ο Θησέας δημιουργώντας την Αθήνα.
Το κέντρο του δήμου, δηλαδή η ακρόπολη των αρχαίων Αφιδνών, εστιάζεται από τους σύγχρονους ερευνητές στη θέση Κοτρώνι, ή λόφο Κοτρώνι, που βρίσκεται ανάμεσα στα σύγχρονα χωριά Καπανδρίτι και Αφίδνες (γνωστές παλαιότερα και ως Κιούρκα), τα οποία ανήκουν και τα δυο διοικητικά στον Δήμο Ωρωπού.
Σήμερα στον λόφο αυτόν υπάρχει και το εξωκλήσι της Ζωοδόχου Πήγης που εξωτερικά δείχνει παρατημένο, καθώς και όμορφη θέα της Λίμνης του Μαραθώνα.
Το κέντρο του δήμου, δηλαδή η ακρόπολη των αρχαίων Αφιδνών, εστιάζεται από τους σύγχρονους ερευνητές στη θέση Κοτρώνι, ή λόφο Κοτρώνι, που βρίσκεται ανάμεσα στα σύγχρονα χωριά Καπανδρίτι και Αφίδνες (γνωστές παλαιότερα και ως Κιούρκα), τα οποία ανήκουν και τα δυο διοικητικά στον Δήμο Ωρωπού.
Κατά την διάρκεια του προγράμματος ανασκαφών των ετών 2011-2016 οι υπεύθυνοι αποκάλυψαν το εσωτερικό κομμάτι των τειχών της ακρόπολης. Ευρήματα από τις ανασκαφές περιλαμβάνουν κομμάτια από αγγεία της Προϊστορικής, της Κλασικής και της Ελληνιστικής περιόδου, μαχαίρια από το ηφαιστειακό πέτρωμα οψιδιανός, εξαρτήματα για αργαλειό, κομμάτια από ένα μεταλλικό μαχαίρι και δύο μπρούτζινα νομίσματα.
Στον λόφο Κοτρώνι (Ακρόπολη Αφιδνών) που έχει ύψος 120 μέτρα, έφερε σύμφωνα με ένα μύθο, την ωραία Ελένη ο Θησέας όταν την απήγαγε από τη Σπάρτη με τη βοήθεια του φίλου του Περίθου. Οι Διόσκουροι, αδελφοί της Ελένης, αφού κατέλαβαν την Άφιδνα μετέφεραν στη Σπάρτη την Ελένη μαζί με τη μάνα του Θησέα την Αίθρα.
Σήμερα στον λόφο αυτόν υπάρχει και το εξωκλήσι της Ζωοδόχου Πήγης που εξωτερικά δείχνει παρατημένο, καθώς και όμορφη θέα της Λίμνης του Μαραθώνα.
