Ο Άγιος Λουκάς της Πεντέλης

"Εκεί ήντανε ένας σωρός οι πέτρες ξεροτρόχαλο, και μια γκολώνα δύο πάνου κάτου μέτρα, όρθια στημένη. Απάνου στη γκολώνα ήντανε το κόνισμα τ’ Άι Λουκά. Είχαν μια τρούπα κοντά στη γκολώνα για το καντηλάκι, αλλά το ’σβηνε ο αέρας. Λέει η Γιώργαινα πως αν μπορέσουμε, να το κάνουμε με λάσπ’ ν’ ανάβει το καντηλάκι. Κι εγώ είπα, κει που θα το κάνουμ’ με λάσπ’ δε γκάνουμ’ ένα γκλησιδάκ’ μικρό μικρό;" 


Μ' αυτά τα λόγια ο μπάρμπα Αντώνης Πούλιος ο κατασκευαστής του ναΐσκου, περιγράφει το πώς κατασκευάστηκε ο Ναός του Αγίου Λουκά στην Πεντέλη. Ο μπάρμπα Αντώνης γεννήθηκε στην Πάρο το 1879 και πέθανε στην Αθήνα το 1962.

Ο μπάρμπα Αντώνης ξεκίνησε τις εργασίες με τη βοήθεια φίλων του, τον κυρ Αποστόλη, τον Παναγιώτη, τον Λάζαρο και τον μπάρμπα Χρήστο. Εκεί καθόταν όλη μέρα ο μπάρμπα Αντώνης, ενώ τα βράδια κατέβαινε μέχρι το ξωκκλήσι του Πρ. Ηλία για να κοιμηθεί.

Όταν ολοκληρώθηκαν τα θεμέλια, η γυναίκα του βοσκού Αντωνία έφερε τέσσερα μπουκαλάκια αγιασμό και τα έριξε στις τέσσερις γωνίες. Αργότερα έκαναν λειτουργία στον Πρ.Ηλία. Μια γυναίκα από την Κηφισιά, η Ζηνοβία, ζωγράφισε τις εικόνες του Χριστού της Παναγίας και του Άγιου Ιωάννη. Όμως δεν άρεσαν στον μπάρμπα Αντώνη, γιατί έμοιαζαν με γύφτους στην όψη.
Οι εργασίες κράτησαν 6 μέρες. Για να το γιορτάσουν, ο μπάρμπα Αντώνης με τον Ζάβαλη και τον Μαγγιώρο έσφαξαν μια γίδα και την έψησαν να τη φάνε.
Ο βοσκός ισχυριζόταν πως όταν άρχισαν να βάζουν τη σκεπή εμφανίστηκε σε όραμα ο Αγιος και του είπε: «Εμείς είμαστε με τον Αρτέμη». Νόμισε, ο μπάρμπα Αντώνης ότι ο Άγ.Λουκάς και ο Άγ.Αρτέμιος γιορτάζουν την ίδια μέρα (18 Οκτωβρίου). Παρήγγειλε λοιπόν σε μία κοπέλα να του φτιάξει δύο εικονίσματα των αγίων. Αργότερα όμως ανακάλυψε σε κάποιο βιβλίο πως δε γιορτάζουν μαζί αλλά ότι βρίσκονται στο ίδιο μνήμα.
Την καθημερινή φροντίδα του ναϋδρίου ανέλαβε μία Ιταλίδα, που όπως λέει ο αφηγητής ζούσε στο παλιό λατομείο που βρίσκεται εκεί κοντά.

Πρόκειται για τη μόνη σκήτη της Πεντέλης όπου έχουμε λεπτομερή περιγραφή για την ανοικοδόμησή της, καθώς και για τους ίδιους τους κατασκευαστές της. Στο εσωτερικό της εκκλησίας υπάρχει ένα φωτοτυπημένο αντίγραφο από τη διήγηση του κατασκευαστή του ναΐσκου, η οποία γράφτηκε το 1953, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “ΠΑΡΙΑΝΑ”.

Πηγή: ΟΡΕΣΙΒΙΟΣ, ΠΕΝΤΕΛΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΕΩΣ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΉ, 2015.

Η κολώνα που λέει ο μπάρμπα Αντώνης φαίνεται στις φωτογραφίες (στα δεξιά).