Ο κουμαρτζής την πρωτοχρονιά

Δεν σας λέω κάτι καινούργιο, όλοι γνωρίζετε αυτό το απαράδεκτο «έθιμο», αυτή την κακή συνήθεια, που γνωρίζει ιδιαίτερη έξαρση αυτές τις ημέρες. Τον Τζόγο… 


Από τις αρχές Δεκεμβρίου μέχρι των Φώτων, με μεγαλύτερη έμφαση και συμμετοχή στην εβδομάδα μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς (δηλαδή την εβδομάδα που διανύουμε) ο τζόγος έχει την τιμητική του. Το δε βράδυ της Πρωτοχρονιάς είναι που γίνεται του μπαλαντέρ.. (όχι πως εξαφανίζεται τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου…)
Είναι, σύμφωνα με την Ακαδημία Αθηνών, η αντίληψη της ΝΟΥΜΗΝΙΑΣ (θα σας ξαναπώ γι’ αυτή την αρχή στο μέλλον), ότι δηλαδή κάθε τι που γίνεται στην αρχή μιας περιόδου έχει επανάληψη και επίδραση σε όλη τη διάρκειά της. Εάν λοιπόν κερδίσεις χωρίς κόπο χρήματα (αυτό είναι ο τζόγος) το βράδυ της Πρωτοχρονιάς, σημαίνει πως θα κερδίζεις χρήματα χωρίς κόπο, ολόκληρο το έτος που ακολουθεί. Βέβαια, κανείς από όσους συμμετέχουν σε τέτοιου είδους παραδόσεις, δεν σκέφτεται πως το ίδιο ισχύει και ανάποδα, και μάλιστα με περισσότερες πιθανότητες, γιατί πάντα, μα πάντα (δεν βγαίνουν διαφορετικά τα μαθηματικά) οι χαμένοι είναι περισσότεροι από τους κερδισμένους.
Πέρα από την «τριανταμία» της οικογένειας, παλιότερα υπήρχαν δύο τουλάχιστον εμφανείς κατηγορίες στις οποίες πολλά χρήματα άλλαζαν χέρια. Τα ταπεινά καφενεία από τη μία και τα φωταγωγημένα καζίνο και σαλόνια από την άλλη. Οι υψηλότερες κοινωνικές ομάδες δεν θα πήγαιναν ποτέ σ’ ένα καφενείο για να παίξουν και οι κατώτερες κοινωνικές ομάδες δεν είχαν άλλη επιλογή από το καφενείο…
Σήμερα τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά ειδικά για τα καφενεία (για τα υπόλοιπα ίσως διαφορετικά προς το καλύτερο). Οι κατώτερες κοινωνικές ομάδες επλήγησαν περισσότερο από την δεκαετή κρίση (οικοδόμοι με μεγάλη ανεργία - δώρο, 13ος μισθός τέλος, συντάξεις μείωση, κλπ). Επίσης οι Αστυνομικοί έλεγχοι έγιναν πιο αυστηροί και πιο έξυπνοι. Τα φωταγωγημένα καζίνο σήμερα είναι περισσότερα και βέβαια έχουν πρόσβαση οι πάντες. Τέλος σήμερα υπάρχει ο διαδικτυακός τζόγος που από τον καναπέ του σαλονιού, από το κινητό, μπορεί κανείς να βρει τα πάντα. Έτσι λιγοστεύουν τα καφενεία, για τα οποία ο τζόγος αποτελούσε σημαντική εισροή και ξεκινά ο φαύλος κύκλος που οδηγεί τους ΚΟΥΜΑΡΤΖΉΔΕΣ αλλού.
Εάν δεν έχετε ξανακούσει τη λέξη ΚΟΥΜΑΡΤΖΉΣ, να σας πω πως προέρχεται από το ΚΟΥΜΑΡΙ (Τούρκικη λέξη kumar που σημαίνει τυχερό παιχνίδι. Υπάρχουν και οι παράγωγες kumarbaz που σημαίνει χαρτοπαίκτης και kumarhane που σημαίνει καζίνο). Οι κουμαρτζήδες λοιπόν ήταν άνθρωποι (ενίοτε τελείως περιθωριακοί) που προτιμούσαν το υπόγειο, τον καπνό, τα απόμερα μέρη και απέφευγαν το φως, τη χλιδή, και τα σαλόνια. Ίσως να ήταν αναγκασμένοι λόγω κοινωνικής καταγωγής… (σε κάποιες περιοχές η λέξη κουμαρτζής και κουμάρι αναφέρεται αποκλειστικά στα ζάρια, αλλά νομίζω πως δεν είναι ορθό).
Υπάρχει και ρεμπέτικο τραγούδι «Ο Κουμαρτζής» που γράφτηκε και παίχτηκε στην Αμερική το 1939 από τον Χ. Πιπεράκη και μιλάει βέβαια για «χασούρα». Άλλωστε η χασούρα είναι μόνιμη. Ακόμα και αν ποτέ διακοπεί από κέρδος, αυτό είναι πρόσκαιρο και θα χαθεί πολλαπλάσια την επομένη. 

Οι στίχοι του είναι:
Όταν στο κλόμπι ανεβώ αμάν αμάν
την πόκα για να παίξω,
είναι η πρώτη μου δουλειά αμάν αμάν
τον τζόκαρη να κλέψω.
Έχω ασέους καλέ μπεκ τε μπεκ
και μπαίνω μες στο πάτι
και μες στο τέταρτο χαρτί αμάν αμάν
κόβει τον τρίτο φάντη.
Τζόκαρη άγραφο χαρτί αμάν αμάν
που είσαι τρυπωμένος
που για τα σένα έγινα αμάν αμάν
θροάουτ ο καημένος.
Κι όταν τα ζάρια καλέ τα κουνώ
στα πεντοδάχτυλά μου,
ντόρτια και ντούσες έρχονται τρομάρα μου
και χάνω τα λεφτά μου.
Τζόκαρη άγραφο χαρτί
που είσαι τρυπωμένος,
που για τα σένα έγινα αμάν αμάν
θροάουτ ο καημένος.
(https://youtu.be/t263Ked5NAo)
Εάν έχετε άγνωστες λέξεις ψάξτε στα σχόλια του youtube όπου εξηγούνται. 

Κατανοώ το κυνήγι της ΕΥΕΤΗΡΙΑΣ (ωπ κι άλλη άγνωστη λέξη… = η καλή χρονιά, η εύφορη, η χρονιά κατά την οποία έχει παραχθεί πλούσια σοδειά) και πως αυτό συνδέεται με διάφορά ουκ ολίγα έθιμα της πρωτοχρονιάς, αλλά ο τζόγος αν και δεν είναι σωματική ασθένεια, δημιουργεί εθισμό που έχει καταστρέψει ανθρώπους και οικογένειες. Το ΚΕΘΕΑ έχει πρόγραμμα απεξάρτησης…
Ο τζόγος είναι κληρονομιά που μας άφησαν οι Αρχαίοι ημών πρόγονοι. Οι αρχαίοι κουμαρτζήδες μαζεύονταν στο Ιερό της της Αθηνάς Σκιράδος (η περιοχή ήταν κακόφημη) που βρίσκονταν στο σημείο που η Ιερά οδός συναντά τον Κηφισό (κατά μια εκδοχή, κατά μια άλλη στον Πειραιά) και έπαιζαν μετά μανίας διάφορα παιχνίδια (μεταξύ αυτών και ζάρια). Και βέβαια μην ξεχνάτε πως και ο χιτώνας του Χριστού παίχτηκε στα ζάρια (αλλά αυτό δεν είναι του παρόντος…).
Είναι τουλάχιστον ανόητο να πιστεύει κανείς πως η "ευετηρία" της χρονιάς μπορεί να έχει σχέση με τον τζόγο και γενικώς πως μπορούμε να την επηρεάσουμε... Θυμηθείτε πως και για το 2020 κάναμε όλα τα πρεπούμενα και όταν ήρθε πανηγυρίσαμε...
Ας κρατήσουμε λοιπόν τα αβλαβή έθιμα της παράδοσης και ας πετάξουμε τα υπόλοιπα στον Καιάδα της ιστορίας...